فواید کوهنوردی

کوهنوردی یکی از ورزش‌ها یا از جمله تفریحات سالم است و می‌تواند به صورت راهپیمایی ، کوه ‌روی ، کوهپیمایی و صعود به قلل مختلف ویا صخره‌ نوردی انجام گیرد.

 . چرا کوهنوردی لذت ‌بخش است؟ کوهنوردی همواره به عنوان یکی از ورزش‌هایی که به صورت انفرادی یا گروهی و مقدماتی تا پیشرفته، آسان تا سخت قابل انجام است ٬ مورد توجه بوده.

کشور ایران با داشتن کوه های سر به فلک کشیده از استعدادهای خدادادی برای ورزش کوهنوردی برخوردار است .

1 -  اصول کوهنوردی را از پایه فراگیرید و همیشه با راهنمایی و ارشاد یک مربی یا کوهنورد اقدام کنید.
2 -  وسایل و تجهیزات و البسه مناسب و استاندارد که متکی به سال ها تجربه عملی طراحی شده اند تهیه کنید و کاربرد صحیح و فنی آن ها را فرا گیرید.
3 -  هیچ گاه تنها اقدام به انجام این ورزش نکنید و همیشه به طور گروهی اقدام به کوهنوردی کنید کمتر کسی است که در زمان کوهنوردی به نحوی احتیاج به کمک پیدا نکند.
4 -  مواد غذایی توصیه شده را همراه خود برای کوهنوردی ببرید تا همراه انرژی مورد نیاز خود را داشته باشید

برای صعود مؤثر به کوه‌ها نیاز به ابزارهای متفاوتی است. البته در هر صعود بسته به نوع صعود، منطقه مورد نظر، زمان و فصل اجرای برنامه ممکن است ابزار و تجهیزات متفاوتی مورد استفاده قرار گیرد.

در نگاه اول ، شاید پیاده روی و کوه نوردی با وجود اینکه ۲ کلمه ی جداگانه هستند ، تنها یک فرم از تمرین و فعالیت را در ذهن شما شکل دهد. شما فکرمی کنید : ” شاید کفشی که می پوشیم و یا مناظری که در هر یک از آن ها می بینیم با یکدیگر تفاوت داشته باشد ، اما مکانیک پایین تنه ی هر دو فعالیت با یکدیگر مشابه است ! “

این فکر کاملا اشتباه است و باید به شما بگوییم که این دو فعالیت به طور اساسی با یکدیگر تفاوت دارند . تحقیقات نشان داده است که مفاصل ، قلب و عضله های شما در هنگام کوه نوردی به شکل متمایزی نسبت به یک گشت و گذار روزانه و سبک عمل می کنند .

” زمانی که روی یک سطح هموار در حال قدم زدن هستید ، بدن شما در حال انجام دادن فعالیت درونی به نام “پویایی منفعل” ( Passive Dynamic ) است “. این جمله را دانیل فریس ، پروفسور مهندسی و بیومکانیک از داشنگاه فلوریدا گفته است . قدم های بلند شما درست مانند نوسان و تاب خوردن آونگ می باشد . در حقیقت بخاطر وجود نیروی جاذبه و نیروی جنبشی ، اگر من فقط شروع کننده ی نوسان آونگی باشم ، این آونگ بدون نیاز به هیچ انرژی دیگر برای مدت زیادی در حال عقب و جلو رفتن می باشد .

تحقیقات نشان می دهد :

درست مانند یک آونگ ، قدم برداشتن در سطح هموار نیز ، نیازمند انرژی کمتری از سوی شماست . اما زمانی که روی یک سطح ناهموار و شیب دار ( منظورمان دقیقا محیط های است که در طبیعت ، ساحل های شنی و یا در دیگر قسمت های طبعیت به آن بر می خورید ) قدم بر می دارید ، انرژی زیادی از بدنتان تلف می شود . ضربان قلب و متابولیسم شما بالاتر می رود و شما کالری بیشتری را می سوزانید .

پروفسور فریس طی تحقیقاتی در دانشگاه میشیگان به این نتیجه رسیده اند که در حقیقت ، کوه نوردی در طبیعیت و محیط های ناهموار، میزان انرژی مصرفی بدن شما را نسبت به یک قدم زدن ساده در محیط های هموار ۲۸ % افزایش می دهد . متفاوت بودن شیب و دامنه هایی محیط های کوهستانی که زمان کوهنوردی به آن بر می خورید نیز انرژی بیشتری را نسبت به زمین های هموار و مسطح پیاده روی، طلب می کند. در واقع ، مسیر های سربالایی ، سر پایینی و فرعی نیازمند یک تغییر ظریف و کوچک در کش آمدن و یا کوتاه شدن عضله های پای شما می باشند . این تغییرات ظریف میزان انرژی که در محیط های ناهموار تلف می کنید را بسیار افزایش می دهند.

اما فواید کوه نوردی بیشتر از سوزاندن کالری بدن است :

گشت و گذار در محیط های ناهموار ، چه کوهنوردی و یا دویدن در مسیر های سخت ، عضله های بیشتری را نسبت به محیط های هموار و مسطح به کار می گیرد. فریس در این رابطه می گوید : شما در حقیقت در حال تمرین دادن و قوی کردن عضله هایی در لگن ، زانو و مچ پای خود هستید که معمولا از آن استفاده ای نمی کردید .

استفاده کردن از این عضلات بدن که اغلب نادیده گرفته شده اند ، تعادل و ثبات شما را افزایش می دهد و همین باعث می شود از سقوط شما جلوگیری شود . همچنین استفاده از این عضلات خطر ریسک آسیب پذیری دیگر عضلات شما که به طور مکرر از آن استفاده می کردید مثل پاشنه ، درد ها لگن و … که پیامد پیاده روی های مکرر در محیط های هموار و یا دویدن است را کاهش می دهد .

به بدنتان در تمرین این عضلات ، مقداری وقت دهید :

البته که خود کوهنوردی نیز، ریسک های آسیب پذیری خودش را دارد . اگر مراقب نباشید ،یک گام اشتباه می تواند باعث پیچ خوردگی مچ پا ، زانو و یا حتی سقوط شما از ارتفاعات شود . درست مثل یک دونده و یا وزنه بردار تازه کار که سرخود وارد دوره ی تمرینی سخت و دشوار تر می شود و خود را به دردسر می اندازد ، کوه نورادان تازه کار نیز اگر در همان ابتدا وارد مسیر های طولانی ، ناهموار و صخره خیز شوند، دچار مشکلات و آسیب های جدی می شوند . شما نیاز دارید تا به آن عضلاتی که هیچ گاه استفاه نمی کردید مقداری زمان دهید تا قوی تر شوند و تعادل شما را در مسیر حفظ کنند . هم چنین بعد از هر کوه نوردی بدن شما نیاز به ریکاوری و بهبود دارد ، .

رابطه روانی میان طبعیت و انسان :

همانطور که گشت و گذار و فعالیت های ورزشی مختلف، بدن شما را به شکل های متفاوتی می سازد ، منظره ، صدا و حتی بو و رایحه ی هر محیطی، عملیات شیمیایی مشابهی را در مغز شما انجام می دهد . یک تحقیق که در سال ۲۰۱۵ در دانشگاه استنفورد انجام شد ، نشان می دهد که که گشت و گذار در طبیعت و کوهنوردی ، فعالیت بخش های مغزی که دانشمندان آن را مرتبط به بیماری های روانی دانسته اند، آرام و بی تاثیر می کند . همچنین گشت و گذار در طبیعیت، گرایش مغز شما را به ” فکر و خیال کردن ” کاهش می دهد . دانشمدان از این افکار با کلمه ی ” Ruminate ” یاد می کنند و آن را مجموعه ای از افکار منفی و الگو های متمرکز می نامند که رابطه ی مستقیمی با اضطراب و افسردگی دارند .

گرگ برتمن ، یکی از پژوهشگران استنفورد می گوید : ” شواهد مستندی وجود دارد که برای شهرنشین ها و کسانی که درحومه های شهری زندگی می کنند ، تجربه ی طبیعیت و گشت و گذار در آن ، حالت روانی شما را بهتر و شما را از افسردگی و افکار منفی دور می دارد ” . تحقیقات بیشتری در این زمینه نیازمند است اما برتمن اضافه کرد : ” این حقیقت که طبیعت به حالات روانی ما کمک خاصی می کند، امری است که اگر به هزار سال پیش برنگردد مطمئنان ازصد سال پیش ثابت و توسط اجداد ما مورد استفاده قرار گرفته است ! “. پس در نظر داشته باشید که تنها با قدم زدن در یک جنگل در دل طبیعت ، چه میزان از استرس و اضطراب را از خود دور می کنید و به شرایط روانی ایده آل تری می رسید .

فواید کوهنوردی

کوهنوردی فواید زیادی دارد که اکنون به چند مورد اشاره می شود :

 ۱ - خطر بیماری های قلبی را کاهش میدهد :

شما میتوانید با کوهنوردی فشار خون بالایتان و کلسترول تان را نیز کنترل کنید. همچنین تاثیر زیادی در باز شدن مویرگهای بدن دارد . مویرگهای بدن در شرایط عادی و در موقع استراحت به مقدار ۱۵% ظرفیت خودشان باز و فعال هستند ولی در حین کوهنوردی مویرگها ۹۵% فعال می شوند ، چون اکسیژن و غذای مورد نیاز بدن از طریق مویرگها به نقاط مختلف بدن می رسد لذا با باز شدن و فعال تر شدن مویرگها ، مواد غذایی و اکسیژن با سرعت بیشترو کیفیت سودمند تر به مغز و عضلات و احشای داخلی بدن می رسد.

کوهپیمایی و کوهنوردی به بهبود گردش خون در بدن کمک کرده و باعث افزایش اکسیژن رسانی به اندام ها و به ویژه قلب می شوند.

همچنین این ورزش ها برای کاهش چربی خون (کلسترول و تری گلیسیرید بالای خون) مفید هستند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهند.

در برخی تحقیقات مشخص شده که کوهنوردی و کوه پیمایی به کاهش فشار خون بالا کمک می کنند.

ﻛﻮﻫﻨﻮﺭﺩﻱ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻤﭙﺎﮊ ﻭﺑﺮﻭﻥﺩﻫﻲ ﺧﻮﻥ ﺍﺯﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ %20ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ،ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎﻻﺭﻓﺘﻦ ﺿﺮﺑﺎﻥ ﻗﻠﺐ ﺍﺯ72ﺑﺎﺭﺑﻪ 120 ﺑﺎﺭﺩﺭﺩﻗﻴﻘﻪ ﺷﺪﻩ کﻪ ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺧﻮﻥ ﺩﺭﺭﮒﻫﺎ ﻭﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯﻟﺨﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺧﻮﻥ دﺭﺭﮒﻫﺎﻭﻣﻮﻳﺮﮒﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭﺣﺘﻤﺎ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮﻭﺯﺳﻜﺘﻪ ﻧﻴﺰ ، ﻟﺨﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺧﻮﻥ ﺩﺭﺭﮒﻫﺎﻭﻣﻮﻳﺮﮒﻫﺎﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .

۲ - تاثیر کوه نوردی در جلوگیری از بیماریهای قند خون ( دیابت ) :

 کوهنوردی یک روش عالی برای کنترل مقدار انسولین مورد نیاز یک فرد دیابتی میباشد. در موقع کوهنوردی ، متابولیسم ( سوخت و ساز ) مواد شناور در خون مانند قند ، کلسترول ، پروتئین ها و اسید اوریک به بهترین وجه صورت می گیرد و در نتیجه سوخت و ساز کامل خون از ابتلا به بیماری قند نیز جلوگیری می کند. شابد بتوان گفت که این یکی از مهمترین فواید کوهنوردی است .

۳ - کوهنوردی در از بین رفتن چربی بدن تاثیر فراوانی دارد :

در موقع فعالیت ورزشی و بخصوص در کوهنوردی ، کالری مورد نیاز بدن به ۳ برابر افزایش پیدا می کند. بدن برای تامین کالری مورد نیاز خود به اجبار چربی های ذخیره شده را می سوزاند و به مصرف می رساند ، از طرفی در موقع فعالیت ورزشی ، انسان به شدت عرق می کند و مقداری از چربی های زیر پوست در اثر تعریق شسته و دفع می شوند.

کوه پیمایی اگر به صورت منظم انجام شوند و در کنار یک رژیم غذایی سالم از بهترین ورزش های مفید و مناسب برای لاغری و کاهش وزن هستند؛

این ورزش ها همه ی اندام ها از جمله پاها، باسن، شکم و پهلو، بازو ها و شانه ها را درگیر کرده و باعث چربی سوزی و افزایش ماهیچه و عضله در این نواحی می شوند.

هنگام بالا رفتن از کوه، چون فضا ناهموار و شیب دار است، کالری بیشتری سوزانده می شود و در نتیجه می توانند باعث لاغری و کاهش وزن شوند.

گفته می شود که هر 1 ساعت کوهپیمایی حدود 500 کالری می سوزاند اما توجه داشته باشید که هر چه فردی وزن بیشتری داشته باشد و با سرعت بیشتری در کوه راه پیمایی کند، وزن بیشتری از دست می دهد.

۴ - تاثیر کوه نوردی در زیاد شدن میزان خون در عضلات :

در موقع کوهنوردی مقدار خون موجود در عضلات بدن ۲۰ برابر افزایش پیدا می کند و پر خون شدن عضلات باعث می شود که غذای بیشتری به عضلات برسد و عضلات قوی تر بشوند .

۵ - شما را شادتر میکند : 

از جمله فواید کوهنوردی این است که  شما را از لحاظ ذهنی و جسمانی آماده میکند، آمادگی روحی، روانی و جسمانی از هر لحاظ باعث سلامتی بیشتر شما میشود.

• باعث بهبود ۵۰ درصدی استدلال های خلاقانه تان میشود.

• باعث میشود طبیعت را کشف کنید، و زمان بیشتری برای شناختن خودتان در اختیار داشته باشید.

هنگام کوهپیمایی یا کوهنوردی افکار منفی فراموش می شوند، خلق و خو بهبود پیدا کرده و با افزایش تولید هورمون های شادی آور استرس، اضطراب و افسردگی درمان می شوند.

از دیگر فواید کوه پیمایی و کوهنوردی برای سلامتی روحی این است که باعث افزایش اعتماد به نفس، تقویت حافظه می شود.

۶ - مدیتیشن است :

در کوهنوردی مغز ما از فشارهای روانی زندگی مدرن امروزی به دور و در حال استراحت است که این وضعیت رهایی، در زندگی شهری به سختی به دست می آید. در زمان کوهپیمایی با خودتان ساعت نبرید، زمانی که خسته شدید بخوابید، زمانی که گرسنه شدید غذا بخورید و زمانی که به قدر کافی استراحت کردید بیدار شوید تا راحتی خیال را تجربه کنید. شاید حتی روزهای هفته را هم فراموش کنید! چه اهمیتی دارد؟!

۷ - کوهنوردی تراکم و چگالی بافت استخوانی را افزایش می دهد :

انجام مرتب این ورزش به شما کمک میکند تا تراکم استخوانی تان افزایش یافته و همچنین موجب تقویت و افزایش قدرت تحمل استخوان های بدن میشود. کوهنوردی نیاز شما به ویتامین D را نیز تامین میکند( ویتامین D برای استخوان های قوی، مورد نیاز میباشد، البته این ویتامین در مواد خوراکی نیز یافت میشود).

۸ - باعث تقویت روابط تان با دوستانتان میشود :

تعیین تاریخ های مقرر برای کوهنوردی میتواند باعث آشنایی شما با دوستان جدیدی شود، که در نتیجه باعث بهبود روابط تان و همچنین وضعیت روحی، روانی تان و شادی تان میشود.

۹ - به شما کمک میکند خواب راحتی داشته باشید:

کوهنوردی به شما کمک میکند تا زودتر و راحت تر بخوابید، که این امر در زود بیدار شدن و سرحال بودنتان نقش زیادی ایفا میکند.

۱۰ - تقویت عضلات بدن :

کوه پیمایی به تقویت ماهیچه ها و عضلات بدن به ویژه عضلات پا کمک می کنند، علاوه بر این به انعطاف پذیری بیشتر بدن کمک کرده و باعث چابکی افراد می شوند.

۱۱ -  سم زدایی ریه ها :

بالا رفتن از کوه باعث دسترسی به هوای پاک و تمیز و بدون هرگونه آلودگی می شود به همین دلیل گفته شده که ورزش های کوهنوردی و کو پیمایی به سم زدایی و پاک سازی ریه ها کمک کرده، باعث افزایش ظرفیت و بهبود عملکرد آن ها می شوند.

۱۲ -  استرس و افسردگی :

کوه پیمایی علاوه بر فوایدی که از نظر جسمانی دارد برای سلامت روحی فرد هم مفید می باشند؛

هنگام کوهپیمایی یا کوهنوردی افکار منفی فراموش می شوند، خلق و خو بهبود پیدا کرده و با افزایش تولید هورمون های شادی آور استرس، اضطراب و افسردگی درمان می شوند.

از دیگر فواید کوه پیمایی و کوهنوردی برای سلامتی روحی این است که باعث افزایش اعتماد به نفس، تقویت حافظه و بهبود تمرکز در افراد می شود.

همچنین گفته می شود که کوهنوردی و کوه پیمایی برای درمان بی خوابی شبانه مفید هستند.

دنیا با سرعت زیادی در حال تغییر است، درست بر خلاف کوه‌ها. کوهستان امروز همان شکلی ست که هزار سال پیش بوده و هزار سال بعد هم به همین شکل خواهد بود. این موضوع در جهانی که به شدت متغیر و دستخوش تغییرات لحظه ای است، آرامش کم‌نظیری به شما می‌دهد.

از سوی دیگر کوهنوردی با افزایش اندروفین در بدن، به کاهش استرس، تنش و اضطراب کمک میکند.

۱۳ -  سرطان :

مطالعات نشان داده که ورزش های کوهنوردی و کوه پیمایی خطر ابتلا به سرطان های کولون، پستان، ریه و آندومتر را کاهش می دهند.

۱۴ - اﻓﺰﺍﻳﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺭﻳﻪ ﻫﺎ : 

ﻛﻮﻫﻨﻮﺭﺩﻱ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺭﻳﻪﻫﺎﻭﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺁﻥﻫﺎﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﭘﻴﺪﺍﻛﻨﺪﻭﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﻮﻫﻨﻮﺭﺩ ﺧﻮﺏ ، ﺩﻭﻧﺪﻩ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺰﻫﺴﺖ

۱۵ - جلوﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻧﻘﺮﺱ :

ﻭﺭﺯﺵ ﻛﻮﻫﻨﻮﺭﺩﻱ ﺍﺯﺍﻳﺠﺎﺩﺭﺳﻮﺑﺎﺗﺪﺭﻣﻔﺎﺻﻞ ﻭﺗﺎﻧﺪﻭﻥﻫﺎﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﻧﻘﺮﺱ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ

 ورزش کوهنوردی چون درطبیعت انجام می‌شود ، ضمن برخوردارنمودن انسان ازفضای بکر طبیعت وهوای پاک وسالم ، استفاده ازآب سالم چشمه‌ساران درکوهها ، ودوری ازآنواع آلودگی‌های صوتی ، تنفسی و …. باخارج ساختن اتنسان ازفشارهای روحی – روانی زندگی شهری ، باعث سلامت اعصاب وروان فردنیزمی‌گردد. . ورزش وتحرّک ، رمز سلامتی است ویکی ازپرتحرک‌ترین ورزش‌ها ، کوهنوردی است.

کوهنوردی به توسعه فردی شما کمک می‌کند، باعث می‌شود شناخت بیشتر و بهتری نسبت به دوستان خود و همراهانتان پیدا کنید یا در مسیر دوستان جدیدی بیابید، می توانید خودتان تنها به کوه بروید و در خلوت با خود، به درگیری‌های ذهنی خود برسید و بعد از ساعت‌ها قدم زدن در هوای پاک کوه، خواهید دید که با ذهنی آرام و آسوده به شهر برمی گردید. می‌توانید از طبعیت زیبا و مناظر بکر آن لذت ببرید و تصویر بسازید. آسمان زیبا و پر ستاره را در فضایی دور از آلودگی نوری شهرها ببینید و لذت ببرید. 

کوه‌ها همواره مظهر استقامت و مکان پاک و مقدس وحی بوده است. کوهنوردی رشته ورزشی می‌باشد که به‌دور از هیاهو و سر وصدای جوامع شهری به انسان می‌آموزد، در محیط پاک و زیبای کوهستان چگونه زندگی کند.

در صورت علاقه میتوانید مقاله مواد غذایی مورد نیاز کوهنوردان را مطالعه کنید